Historia


Początki ruchu kulturalnego w Stonawie    Chór męski „Siła”    Chór mieszany SMP     Chór żeński „Halka”    Zespół „Rewelersi”    Zespół „Allegro”    Zespół “Silesia”    Zespół „Łobuzy"    Chóry kościelne    Zespół dziecięcy „Dziecka ze Stonawy”     Soliści    Chór Mieszany Stonawa    

# Początki ruchu kulturalnego w Stonawie

Początki ruchu kulturalno-oświatowego w Stonawie sięgają roku 1901. Pierwszym towarzystwem była filia Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Karwinie. Centrala towarzystwa miała swoją siedzibę w Krakowie. Dnia 29 grudnia 1901 roku odbyło się pierwsze walne zgromadzenie stonawskiej filii, na którym wybrano zarząd. Przewodniczącym został Antoni Wontroba, zastępcą Franciszek Guziur, sekretarzem Dominik Gałuszka. Filia otrzymała z Krakowa 120 książek i rozpoczęła swoją działalność. W roku 1903 filię przekształcono na samoistne Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej w Stonawie.

W roku 1905 Hugon Sznapka zaproponował, by Koło przekształcić w samoistną Czytelnię Ludową, uzasadniając to faktem, że centrala znajduje się dosyć daleko. W dodatku połowę dochodów Koła trzeba było odprowadzać do centrali. Na walnym zgromadzeniu, które zostało zwołane 2 kwietnia 1905 roku, wniosek ten został przyjęty. Jednak już po dwu miesiącach (18.6.1905) ponownie zwołano walne zgromadzenie, które zniosło uchwałę poprzedniego, i Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej w Stonawie istniało nadal.

Przeciwnicy Koła nie dali za wygraną i już w roku 1905 założyli nową organizację Czytelnię Ludową , która początkowo mieściła się w prywatnym piętrowym domu nr 350. Przy tym towarzystwie nauczyciel Andrzej Wranka utworzył pierwszy chór męski. Śpiewano bez nut, z pamięci, na cztery głosy.


# Chór męski „Siła”

Okres międzywojenny 1921-1939 1
Chór siła rok 1937
Chór Siła rok 1937

W roku 1908 powstało Polskie Stowarzyszenie Robotnicze Oświatowo-Gimnastyczne „Siła” w Czechosłowacji. Jego celem było podniesienie poziomu umysłowego i zdrowia fizycznego członków przez m.in.pielęgnowanie śpiewu i muzyki.2 Koło w Stonawie utworzono 4 grudnia 1912 r. Chór męski „Siła” powstał w lipcu 1921 r. przy sekcji gimnastycznej stowarzyszenia „Siła”. Nie było fachowego dyrygenta, więc prowadzenia zespołu podjął się Maksymilian Zajic, o którym dzisiaj tylko wiadomo, że był stolarzem z zawodu i umiał grać na skrzypcach. Początkowo zespół liczył 25 członków, ale stopniowo się rozrastał. Występował na akademiach robotniczych, wieczornicach, festynach i to nie tylko w Stonawie, ale również w okolicznych miejscowościach. Próby odbywały się raz w tygodniu, w razie potrzeby dwa razy.

Po początkowym okresie ożywionej działalności nastąpił zastój spowodowany kryzysem gospodarczym w latach trzydziestych. Wielu chórzystów utraciło pracę, zespół zeszczuplał.

W roku 1935 prowadzenie zespołu objął Rudolf Pastuszek

Lata 1937-1939 to okres stagnacji spowodowany brakiem stałego dyrygenta. Zespół prowadzili dorywczo Józef Kazik, Augustyn Koch i inni. Chór męski „Siła” należał w okresie międzywojennym do najlepszych zespołów Związku Polskich Chórów w Czechosłowacji.

Wybuch drugiej wojny światowej przerwał jego pracę. Wielu śpiewaków znalazło się w obozach koncentracyjnych, więzieniach czy na pracach przymusowych w Rzeszy.

Okres powojenny 1945 – 1992

Stonawa została wyzwolona 3 maja 1945 r. Już dwa tygodnie później 16 maja 1945 r. zebrali się śpiewacy na pierwszej próbie. Zwołującym był Józef Mrózek, większość zebranych tworzyli chórzyści przedwojennej „Siły”, ale nie zabrakło członków innych chórów działających w okresie międzywojennym w Stonawie. Próbę prowadził dyrygent Augustyn Koch.

Pierwszy okres działalności – rok 1945- charakteryzują trzy rodzaje występów – udział w uroczystościach pogrzebowych pomordowynych w czasie drugiej wojny światowej, a teraz ekshumowanych i przewożonych na cmentarze w rodzinnych miejscowościach, akademie żałobne ku czci ofiar wojennych oraz wieczornice, śluby kolegów - śpiewaków.

Już 10 czerwca 1945 r. chór zorganizował Akademię Żałobną, gdzie uczczono stonawian, którzy zginęli w czasie drugiej wojny światowej. Do sali Domu Robotniczego przybyło około 800 widzów. Występ chóru był dla publiczności niespodzianką.

W pierwszych powojennych miesiącach chór był bardzo aktywny i stonawska młodzież stała się wzorem dla okolicznych miejscowości. Nie tylko śpiewali, a chór wtedy liczył 52 śpiewaków, ale pomagali również w zbiorze marchewki, pracach żniwnych. Jednak po odejściu dyrygenta Augustyna Kocha, nastąpił zastój w pracy śpiewaczej.

W r. 1946 stanowisko dyrygenta objął Adolf Żyła. Dlatego że żadne inne polskie stowarzyszenie działające w okresie międzywojennym nie zyskało po wojnie zezwolenia na wznowienie działalności, na Walnym Zebraniu 3.8.1946 zadecydowano, że chór będzie sekcją

Towarzystwa Robotniczo-Oświatowo-Gimnastycznego „Siła” w Stonawie. Towarzystwo „Siła” jako jedyne mogło działać, gdyż zostało uznane za związek robotniczy i postępowy.

Pod kierownictwem Adolfa Żyły chór dwukrotnie śpiewał w Polskim Radiu w Katowicach. 30 marca 1947 w programie ogólnopolskim prezentował czterdziestominutowy program.

W r. 1947 powstają nowe organizacje – Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w Czechosłowacji oraz Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej. W roku 1948 stowarzyszenie „Siła” dobrowolnie włączyło się do SMP. Na Walnym Zebraniu dnia 25 stycznia 1948 zadecydowano, że chór utworzy sekcję śpiewaczą w ramach SMP. W r. 1952 ze względu na wiek chórzystów przekraczający trzydziesty rok życia chór zaczyna pracować jako zespół Miejscowego Koła PZKO w Stonawie.

W roku 1948 prowadzenie chóru objął Józef Firla i pod jego kierownictwem chór ponownie zaczyna odnosić sukcesy. 28 lutego 1952 roku „Siła” bierze udział w konkursie ośmiu chórów męskich w Czechosłowacji w studiu Radia Ostrawa, uzyskuje pierwsze miejsce i dokonuje nagrania dwu nagrodzonych pieśni na płytę gramofonową. Są to „Alarm dla miasta Warszawy” Jerzego Kołaczkowskiego oraz „Słowiczku mój” Bolesława Wallka-Walewskiego.

W roku 1952 uczestniczył w ogólnookręgowych eliminacjach Konkursu Twórczości Ludowej w Nowym Jiczynie, zdobywając pierwsze miejsce. Było to niewątpliwie największe osiągnięcie chóru w okresie powojennym. Jako laureat z roku 1952 wystąpił w lipcu 1953 r. na Ogólnopaństwowym Festiwalu KTL w Brnie.

Ważnym wydarzeniem w roku 1954 była uroczysta akademia z okazji otwarcia nowej sceny w Domu PZKO w Stonawie. Nowa, wielka scena umożliwiała realizację większych imprez. Z tej okazji Miejscowe Koło PZKO urządziło uroczystą akademię oraz wystawiło sztukę Wojciecha Bogusławskiego „Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale” wyreżyserowaną przez Bolesława Duławę, członka chóru. Oczywiście wśród wykonawców nie mogło zabraknąć chórzystów „Siły” i działającej już wtedy „Halki”.

Tradycyjnie w odstępach pięcioletnich świętowano jubileusz, a właściwie jubileusze dwa – „Siły” i „Halki”. W roku 1961, kiedy obchodzono 40-lecie „Siły” i 10-lecie „Halki”.

Chór siła rok 1991
Chór Siła rok 1991

Rok 1966 był ponownie rokiem jubileuszowym. „Siła” z dyrygentem Józefem Kazikiem obchodziła 45-lecie, Halka 15-lecie (dyr. Józef Firla).

W roku 1967 pałeczkę dyrygencką przejmuje Alojzy Suchanek. Dotychczasowy dyrygent Józef Kazik zrezygnował, ponieważ wyprowadził się ze Stonawy.

W grudniu 1967 r. na zaproszenie kierownictwa i klubu zakładowego huty „Kuźnia” w Ustroniu oba chóry męski „Siła” i żeński „Halka” spędziły dwa dni w Ustroniu, Wiśle i Jaszowcu.

Współpraca obu chórów „Siła” i „Halka” z Chórem Mieszanym im. Stanisława Moniuszki z Czechowic-Dziedzic rozpoczęła się w roku 1971.

Wtedy goście z Polski śpiewali w Stonawie na Koncercie Jubileuszowym 50-lecia chóru „Siła” i 20-lecia chóru „Halka” (29.5). W Czechowicach-Dziedzicach stonawianie śpiewali w latach 1979, 1980, 1985, natomiast chór „Moniuszko” w Stonawie gościł w latach 1978, 1981, 1986.

Chór „Siła” uczesniczył w przeglądach i konkursach chórów organizowanych przez ZG PZKO w Czeskim Cieszynie, plasując się na dobrych miejsca. Zawsze uczestniczył w Festiwalach PZKO i śpiewał w ramach połączonych chórów PZKO. Brał aktywny udział w obchodach 600-lecia Stonawy, które przypadły na rok 1988.

Kiedy w listopadzie 1989 r. dochodzi w Czechosłowacji do aksamitnej rewolucji i zmiany ustroju, przed chórem otwierają się nowe możliwości. W maju 1991 r.wspólnie z chórem „Halka” bierze udział w uroczystości z okazji Dnia Matki zorganizowanej przez zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego A.W. w Stonawie, 21 lipca 1991 w nabożeństwie ekumenicznym w kościele katolickim św. Marii Magdaleny w Stonawie, a w grudniu tegoż roku oba chóry urządzają w Domu PZKO w Stonawie „Wieczór kolęd”. Odtąd pieśni sakralne i kolędy mają stałe miejsce w jego repertuarze.

2 maja 1992 r. odbywa się kolejny jubileusz chórów. „Siła” świętuje swoje 70-lecie, liczy wtedy już tylko 15 członków, ale dzięki temu, że głosy były równomiernie rozłożone, może jeszcze śpiewać.

Niestety ze względu na wydobycie węgla wielu mieszkańców Stonawy musiało opuścić swoje domy. Chociaż niektórzy chórzyści pozostali wierni swemu zespołowi i przyjeżdżali na próby z Karwiny, był to ostatni jubileusz, który obchodziła „Siła” jako samodzielny chór męski.


# Chór mieszany SMP

Kiedy 10 marca 1947 r. został podpisany pomiędzy Czechosłowacją i Polską „Układ o przyjaźni i wzajemnej pomocy”, udaje się przedstawicielom mniejszości polskiej doprowadzić do powstania polskich organizacji – Polskiego Związku Kulturalno- Oświatowego oraz Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. Przy Kole Miejscowym SMP w Stonawie powstaje już 1947 r. chór mieszany pod kierownictwem Józefa Firli.

Od samego początku prezentował wysoki poziom i odnosił sukcesy w konkursach. Jako bardzo młody chór w listopadzie 1948 r. zajął w kole powiatowym Konkursu Twórczości Młodzieży (Soutěž tvořivosti mládeže -STM) 1. miejsce, w kwietniu 1949 r. sukces powtórzył w kole okręgowym w Ostrawie, a w roku następnym (1950) wziął udział w kole ogólnopaństwowym w Brnie. Po wykonaniu „Wesela sieradzkiego” K.M.Prosnaka zarówno chór jak i dyrygent Józef Firla zostali nagrodzeni gromkimi owacjami. Niestety z tego konkursu zespół przywiózł tylko wyróżnienie. Komisja nie potrafiła zaklasyfikować go do żadnej kategorii, ponieważ śpiewał po polsku, więc uznano go za chór zagraniczny. Chóry uczestniczące w festiwalu prezentowały się również w okolicznych miejscowościach, a całe tygodniowe spotkanie zostało zakończone barwnym korowodem przez całe miasto. Solistka zespołu Danuta Gałuszkówna ( Szymikowa) uzyskała w śpiewie solowym w kole powiatowym w IV kategorii pierwsze miejsce.

W roku 1951 chór liczy 55 członków. Ma 33 głosów żeńskich i 22 męskich, daje 25 koncertów, z tego 11 poza Stonawą. W powiatowym kole Konkursu Twórczości Młodzieży zajmuje 2.miejsce, tracąc tylko 1 punkt do zwycięskich Łazów. W tym samym roku przyjmuje nazwę „Halka” i reorganizuje się. Panowie przechodzą do chóru męskiego „Siła”, natomiast panie śpiewają nadal pod kierownictwem Józefa Firli i rozpoczynają pisać czterdziestoletnią historię chóru żeńskiego „Halka”.


# Chór żeński „Halka”

Chór Halka rok 1977
Chór Halka rok 1977

Działający w Stonawie „Chór Mieszany SMP” w roku 1951 przyjmuje nazwę „Halka” i przekształca się na chór żeński, zaś panowie przechodzą do chóru męskiego. Zespół, który nadal prowadzi Józef Firla, bardzo szybko osiąga wysoki poziom.

W lutym 1954 r. powstał przy Zarządzie Powiatowym PZKO w Karwinie zespół śpiewaczo-taneczny „Górnik”. Stonawska „Halka”oraz chętni panowie z „Siły” stali się częścią składową chóru. Współpraca stonawian z „Górnikiem” trwała tylko dwa lata. Ze względu na nieporozumienia z kierownictwem zespołu została zakończona.

W czerwcu 1954 r. „Halka” występuje na uroczystym otwarciu nowo wybudowanej sceny Domu PZKO. Jest rzeczą oczywistą, że wytępy chóru żeńskiego częściowo pokrywają się z występami chóru męskiego, najczęściej jest to na imprezach miejscowego koła oraz ogólnozwiązkowych. Wspólnie oba zespoły obchodzą swoje jubileusze.

W roku 1957 „Halka” jako stosunkowo młody chór wspólnie z „Harmonią” z Łazów reprezentowała zaolziańskie śpiewactwo na Festiwalu Chórów Polskich w Poznaniu z okazji 65. rocznicy założenia Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego.

W roku 1965 „Halka” zdobywa 1. miejsce w konkusie chórów PZKO w kategorii chórów żeńskich i zostaje wybrana razem z innymi zespołami („Hasło” Orłowa, „Hutnik” Trzyniec, „Harmonia” Łazy, ChNP Czeski Cieszyn) jako reprezentant zaolziańskiego śpiewactwa na Festiwal Chórów Amatorskich o „Laur XX-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” w Poznaniu.

W lutym 1966 r. chór nagrywa pieśni w Radiu Ostrawa, które są później wykorzystywane w audycjach redakcji polskiej.

„Halka” nadal jest chórem bardzo aktywnym, jest widoczna na wielu imprezach w gminie, ale przede wszystkim w Miejscowym Kole PZKO. Wymieńmy przynajmniej w roku 1971 jubileusz chórów, w roku 1972 udział w wieczorze jubileuszowym z okazji 25-lecia PZKO zorganizowanym przez MK PZKO. Wtedy prezentują się wszystkie zepoły Koła. W tym samym roku „Halka” wyjeżdża wspólmie z czeskocieszyńską „Harfą” na Festiwal Chórów Polonijnych do Koszalina. W roku 1974 uczestniczy w recitalu Jadwigi Niemiec, stonawskiej solistki współpracującej z kilkoma chórami i zespołami.

Rok 1988 był w Stonawie wyjątkowy. Obchodzono 600-lecie gminy. Na uroczystej akademii 18 czerwca nie mogło zabraknąć chórów PZKO – „Siły” i „Halki”. Jesienią 2 października 1988 Sekcja Śpiewaczo-Muzyczna ZG PZKO oraz MK PZKO w Stonawie zorganizowały uroczysty Koncert Jubileuszowy z okazji 70. urodzin pierwszego dyrygenta „Halki” Józefa Firli. Odbył się w Stonawie, tu gdzie Firla rozpoczynał swoją pracę dyrygencką. Wśród wykonawców nie mogło zabraknąć „Halki”, która za jego dyrygentury była naprawdę świetnym zespołem odnoszącym sukcesy, i oczywiście „Siły”.

W maju 1991 r. chór został zaproszony na uroczystość z okazji Dnia Matki do kościoła ewangelickiego w Stonawie, zaś 21 lipca 1991 r.śpiewał na nabożeństwie ekumenicznym w stonawskim kościele rzymskokatolickim św. Marii Magdaleny. W tym samym roku obchodzi swój jubileusz 40-lecia. Niestety ostatni. Ze względu na sytuację personalną w stonawskich chórach, szczególnie w chórze męskim, gdzie wyraźnie odczuwano brak głosów, doszło jesienią 1994 do połączenia chóru męskiego i żeńskiego i powstał Chór Mieszany Stonawa.


# Zespół „Rewelersi”

Wiosną 1933 roku przy chórze męskim „Siła” powstał kwartet męski rewelersi. Tworzyli go. Henryk Hrabiec - I tenor, Józef Mrózek – II tenor, Henryk Palarczyk – baryton, Alojzy Mołdrzyk – bas. Początkowo akompaniował na gitarze Leon Żebrok, później pianista Rudolf Godula, który został rewelersom wierny aż do końca istnienia zespołu. Po raz pierwszy wystąpili na wieczornicy „Siły” w Domu Robotniczym w Stonawie 28 września 1933 i zostali owacyjnie przyjęci. Występowali w ciemnych spodniach, niebieskich koszulach i czerwonych krawatach, podkreślając w ten sposób swoją przynależność do „Siły”. W tym czasie przyjeżdżał na próby chóru męskiego Eugeniusz Fierla i właśnie on opracował dla zespołu pierwsze pieśni. Rewelersi śpiewali przy różnych okazjach w wielu gminach Śląska Cieszyńskiego i zawsze byli entuzjastycznie przyjmowani. Śpiewali nawet na uroczytości z okazji srebrnego wesela hr. Larischa. W styczniu 1938 wystąpili na wieczorku w Skoczowie, gdzie zostali serdecznie przywitani przez Gustawa Morcinka. O popularności i wysokim poziomie zespołu świadczy chociażby fakt, że 30 sierpnia 1938 roku został zaproszony do wzięcia udziału w audycji wieczornej Radia Ostrawskiego. Dla rewelersów było to niesamowite przeżycie. Wybuch drugiej wojny światowej przerwał ich działalność, ale już 1 lipca 1945 roku pojawili się na scenie w przedwojennym niezmienionym składzie na akademii w Domu Robotniczym w Stonawie. Ponownie bardzo chętnie przyjmowali zaproszenia, występowali nie tylko na naszym terenie, ale również w Polsce, m.in. w popularnej audycji Radia Katowice „Przy sobocie po robocie”. Ostatni występ zespołu odbył się 23 grudnia 1948 roku na uroczystości otwarcia Domu Kultury kopalni UNNRA (Gabriela) w Karwinie.


Rewelersi
Rewelersi
Zespół Allegro
Zespół Allegro

# Zespół „Allegro”

W październiku 1992 roku z inicjatywy Marty Orszulik powstał mały zespół wokalny, który później przyjął nazwę Allegro. Wykonywał przede wszystkim utwory dawne i sakralne. Tworzyli go: Marta Orszulik, Sylwia Rzeszut (soprany), Barbara Wróbel, Maria Bystroń (alty), Wiesław Orszulik, Witold Rzeszut (tenory), Jan Nalewajka, Bronisław Bystroń (basy). Później do zespołu dołączyła Mariola Nalewajka. Próby odbywały się w domach prywatnych, najczęściej u państwa Rzeszutów lub Bystroniów.

Zespół zadebiutował już 27 grudnia 1992 na Wieczorze Kolęd zorganizowanym przez MK PZKO w Stonawie, wykonując Ave Maria, psalm Nieście chwałę mocarze Mikołaja Gomółki oraz Kantyczki Adama Sikory w opracowaniu Leszka Kaliny. Zaraz w styczniu 1993 roku wziął udział w Koncercie Świątecznym w kościele św. Marii Magdaleny w Stonawie. Oba występy były bardzo gorąco przyjęte i Allegro zaistniało w świadomości społeczeństwa. W maju 1993 roku po raz pierwszy wystąpił poza Stonawą. Został zaproszony na koncert jubileuszowy oktetu męskiego „Gama” w Suchej Górnej.

Najważniejszymi występami w roku 1994 był udział w Trojoku Śląskim oraz w Zlocie Śląskich Chórów i Orkiestr w Rudach Raciborskich. Oczywiście oktet występował również na imprezach PZKO w Stonawie i okolicznych miejscowościach.

W następnych latach charakter koncertów był podobny. Allegro brało udział w Koncercie kolęd i muzyki sakralnej w Paniówkach (Polska 1995), Oszeldówce w Trzyńcu -Nieborach (1995), Przeglądzie małych zespołów wokalnych w Olbrachcicach (1996). Wystąpiło również na wernisażu wystawy obrazów Rudolfa Żebroka w Bibliotece Regionalnej w Karwinie -Frysztacie (1995). Urząd Gminy Stonawa zaprosił zespół na uroczystość diamentowwego wesela państwa Alojzego i Agaty Paździorów (1996).

Gdzieś na przełomie lat 1996/1997 zespół zakończył swoją działalność.


# Zespół “Silesia”

Mały zespół wokalno-instrumentalny powstał w roku 1986. Lekko zmieniał się skład zespołu, tak samo jak zmieniła się jego nazwa. Najpierw nosił nazwę „Notabene” i śpiewał w składzie Olga Guziur, Marylka Szymanik oraz Irka i Jola Żabińskie. W krótkim czasie dołączyli do zespołu Zbyszek Glatz i Tomek Michałek. Po trzech latach, kiedy okazało się, że zespoły o identycznej nazwie istnieją w Pradze i Bratysławie, „Notabene” zmienili na „Silesia”. Oprócz polskich przebojów , wykonywali i piosenki autorskie Joli Żabińskiej - Michałek występowali na popularnej w latach osiemdziesiątych XX w. „Apokalipsie” organizowanej w Domu PZKO w Stonawie przez Klub Młodych „Syzyf” Stonawa oraz Klub Młodych „Filip” Karwina-Granice. W roku 1989 śpiewali na reprezentacyjnym balu młodzieżowym „Na Titaniku”, na Balu Akademickim w Czeskim Cieszynie oraz w konsulacie RP w Ostrawie. W tym samym roku w składzie Jola Żabińska, Olga Guziur oraz Tomek Michałek wzięli udział w XX Festiwalu Piosenki Polskiej w Karwinie, zdobywając nagrodę publiczności. Jury pod kierownictwem Drahoslava Volejníčka za piosenkę „Nie uciekaj” napisaną przez Jolę Żabińską przyznało zespołowi pierwsze miejsce. W nagrodę „Silesia” wyjechała na Festiwal Piosenki Polskiej do Opola oraz wzięła udział w Festiwalu Piosenki Czeskiej i Słowackiej w Ustroniu.


# Zespół „Łobuzy"

Zespół estradowy „Łobuzy” powstał w pierwszej połowie 1961 roku. Tworzyli go przede wszystkim młodzi członkowie koła. Początkowo był to zespół taneczny, dopiero później zmienił charakter. Kierownikiem artystycznym został nauczyciel Zbigniew Kocur, choreografię opracowywała Hilda Pustówka, monologi pisał Czesław Michałek.

Zespół wytępował od Bogumina po Mosty koło Jabłonkowa i miał najlepsze recenzje. Wystawiał całowieczorowe programy kabaretowe, na które składały się skecze, monologi, tańce, piosenki.

Niestety w roku 1963 zespół rozpadł się. Jako ciekawostkę warto dodać, że w zespole zawiązało się parę małżeństw.


# Chóry kościelne

Chóry ewangelickie

Pierwszy chór ewangelicki zaczął pracować w latach 1918-1919, był to chór Społeczności Chrześcijańskiej. Chórzyści zbierali się w prywatnym domu państwa Firlów w Stonawie na Nowym Świecie. Początkowo chór prowadził Cymorek z Nieborów, później Piotr Suchanek z Szumbarku. Trzecim z kolei dyrygentem był Adolf Klimsza, który chociaż samouk, potrafił wyćwiczyć pieśni na cztery głosy. Po nim obowiązki dyrygenta przejęli Gustaw Suchanek oraz Rudolf Firla. Chór występował na nabożeństwach oraz z okazji różnych uroczystości kościelnych.

Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. powstał Chór Młodzieży Ewangelickiej. Wiadomo, że występował w r. 1926 Bystrzycy na zjeździe Zrzeszenia Związków Ewangelickiej Młodzieży. Chór prowadził Karol Fuzek i pod jego kierownictwem zespół osiągał bardzo dobre wyniki. Oprócz niego dyrygowali również Kornel Niemczyk i Jan Farnik. Podobnie jak chór Społeczności występował na nabożeństwach, uroczystościach kościelnych, ślubach śpiewaków.

Po drugiej wojnie światowej chór młodzieży wznowił swoją działalność. W latach pięćdziesiątych prowadził go Gustaw Suchanek. Zespół liczył wtedy około 20 śpiewaków. W latach sześćdziesiątych dyrygował Gustaw Hławiczka z Czeskiego Cieszyna. Działalność chóru, już nie młodzieżowego , kończy się w latach siedemdziesiątych XX w. Ostatnim dyrygentem była organistka miejscowego zboru Anna Cyrzykowa. Za jedną z przyczyn zakończenia działalności można uważać spadek liczby ewangelików w Stonawie. W tym czasie na skutek szkód górniczych zostały wyburzone domy w osadzie Nowy Świat, która była uważana za bastion ewangelicki.

Chór katolicki

W roku 1931 powstał chór mieszany Związku Młodzieży Katolickiej. Założył go ks. Józef Nowak, a dyrygentami byli Józef Kazik, Karol Tomiczek, Henryk Suchanek. Śpiewał nie tylko na uroczystościach w miejscowym kościele, ale występował również poza granicami Stonawy.


# Zespół dziecięcy „Dziecka ze Stonawy”

Zespół folklorystyczny „Dziecka ze Stonawy” powstał z inicjatywy nauczycielki miejscowej szkoły Wandy Grudzińskiej. Jednak już po roku okazało się, żeby mógł istnieć, potrzebuje wsparcia finansowego. Wtedy pod swoje skrzydła wzięło go MK PZKO w Stonawie. W roku 2007 zarząd MK PZKO zwrócił się do Urzędu Wojewódzkiego w Ostrawie z prośbą o przyznanie dotacji ze środków na rozwój mniejszości narodowych. Dotacja została przyznana, resztę do całkowitej sumy dopłaciło MK PZKO. Zespół otrzymał nowe stroje, kontrabas. Opiekunem zespołu z ramienia MK PZKO została Henryka Żabińska. Grupie taneczno-wokalnej od samego początku towarzyszy również kapela pod kierownictwem nauczyciela Podstawowej Szkoły Artystycznej im. B.Smetany w Karwinie Bronisława Jelenia.

W pierwszym okresie działalności zespół liczył około 30 członków. Na próby przyjeżdżały również dzieci spoza Stonawy, tak samo dzieci stonawskie po opuszczeniu tutejszej szkoły nadal śpiewały i tańczyły w zespole. „Dziecka ze Stonawy” bardzo szybko zdobyły popularność w terenie i były zapraszane przez miejscowe koła PZKO. Występowały tak w Orłowej -Porębie, Karwinie-Frysztacie, Olrachcicach, Dąbrowej, zapraszało je również Koło Umundorowanych Górników w Stonawie, oczywiście nie mogło Dziecek zabraknąć na imprezach MK PZKO w Stonawie.

Od początku zespół odnosił sukcesy. W r. 2009 w XV Przeglądzie Cieszyńskiej Pieśni Ludowej duet z kapelą zajął 2. miejsce, w tym samym roku w XI Międzynarodowym Konkursie Muzyki i Pieśni im. Stanisława Hadyny w kategorii wokalno-instrumentalnej „Dziecka” zajęły 1. miejsce. W roku 2010 w XVI przeglądzie Cieszyńskiej Pieśni Ludowej Przemysław Orszulik z kapelą wyśpiewał 1. miejsce, a Karolina Michałek zdobyła wyróżnienie.

Z ważniejszych koncertów wypada wymienić Koncert Jubileuszowy z okazji 60-lecia założenia PZKO zorganizowany przez MK PZKO w Stonawie, kiedy „Dziecka” po raz pierwszy przedstawiły sią jako zespół miejscowego koła (rok 2007), w roku 2008 tak samo w Stonawie brały udział w Spotkaniu z Folklorem ku czci Józefa Ondrusza. W roku 2009 zostały zaproszone przez MK PZKO w Hawierzowie -Błędowicach i uczestniczyły w koncercie „ Z Mikołajym za dzieckami”. Rok 2011 został ogłoszony Rokiem Gustawa Morcinka i wtedy wystąpiły w Karwinie w koncercie „Dlo Gustlika gro muzyka”.

Po pięciu latach istnienia odbył się pierwszy koncert jubileuszowy (rok 2012). W roku 2016 z okazji 10-lecia zespół przygotował wspólnie z rodzicami oraz chórem MK PZKO wspaniałe widowisko „Stonawskie wiesieli”, z którym wyjechał również do Marklowic (Polska), gminy zaprzyjaźnionej ze Stonawą.

W roku 2017 w drugiej edycji konkursu „Inicjatywy PZKO” zespół uzyskał największą ilość głosów i uplasował się na 1.miejscu, uzyskując bon w wysokości 20 tys. koron.

Zespół prowadzi Wanda Grudzińska oraz Jolanta Jelen, sprawami organizacyjnymi zajmuje się Joanna Bystroń, współpracowali również Artur Grudziński, który przygotował choreografię do tańców towarzyskich, oraz Halina Hekera, pracująca w pierwszym okresie z grupą dzieci młodszych. Stroje dla zespołu szyła Grażyna Szwed.


# Soliści

Ze stonawskimi chórami współpracowali również soliści. Wymieńmy przynajmniej niektórych.

Jadwiga Kałużanka – Niemiec, sopran

Nauczycielka, wieloletnia chórzystka i solistka „Halki”, współpracowała z Kwartetem Piechaczka, górnosuską Melodią prowadzoną przez Martę Bury, Chórem Nauczycieli Polskich, występowała jako solistka, akompaniowały jej Marta Bury oraz Wanda Miech.

Karol Poncza, baryton

Nauczyciel, chórzysta i solista „Siły” od okresu międzywojennego do lat siedemdziesiątych XX w., członek Chóru Nauczycieli Polskich. Jako solista występował z karwińskim „Górnikiem” oraz Chórem Nauczycieli Polskich.

Halina Kubeczka, sopran

Stonawianka z pochodzenia, solistka operetki ostrawskiej z siedzibą w ostrawskim Teatrze im. Jiřího Myrona. Ze stonawskimi chórami występowała okazyjnie w latach osiemdziesiątych XX w.

Klemens Słowioczek, baryton

Solista Opery Komicznej w Berlinie, pedagog, stonawianin. Kiedy częściowo powrócił do Stonawy, zaczął współpracować z czeskocieszyńskim zespołem wokalnym „Ta Grupa” oraz stonawskim chórem mieszanym.

Z Chórem Mieszanym Stonawa jako soliści współpracowali również: Martina Juríková, nauczycielka śpiewu w Podstawowej Szkoły Artystycznej im. B. Smetany w Karwinie, Joanna i Michał Rzeszutowie, Przemysław Orszulik, Krystyna Pękała.


# Chór Mieszany Stonawa

W maju 1992 r. oba chóry męski „Siła”(70 lat) i żeński „Halka”(40 lat) świętowały swoje jubileusze. Okres do roku 1994 można nazwać przejściowym. Chóry spotykają na oddzielnych próbach, ale jedną próbę w miesiącu odbywają wspólnie. Dyrygentką „Halki” jest Marta Orszulik. Anna Cyrzyk prowadzi chór męski „Siła” i zastępuje Martę Orszulik w czasie urlopu macierzyńskiego. W latach 1992-1994 chór żeński występuje jeszcze samodzielnie, natomiast chór męski już tylko w ramach chóru mieszanego. Na jednej ze wspólnych prób chóru mieszanego we wrześniu 1994 r. ustalono, że zespoły połączą swoje siły i powstanie „Chór Mieszany Stonawa” pod kierownictwem Marty Orszulik. I tak zaczyna się nowy okres w historii stonawskiego śpiewactwa. Połączenie wyszło chórom na zdrowie. Wzmocniło ich siły, zmobilizowało do nowej działalności. Jednak stare tradycje obu chórów nadal były żywe. Dopiero w roku 2001, kiedy obchodzono 95-lecie śpiewactwa w Stonawie, postanowiono, że jest to ostatni jubileusz liczony od założenia „Siły” i „Halki”.



Wspierają nas:        

© MK PZKO STONAWA 2021